معرفی مختصر آرشیو وزارت امور خارجه

 آرشیو وزارت امور خارجه. در پی تشکیل کنگره وین در سال 1815 م./ 1232 ق. و وضع اصول و قواعد روابط سیاسی، مرجع مخصوصی به نام "دفترخانه امور غرب" در وزارت امور خارجه وقت تأسیس، و تنظیم روابط خارجی با دول بیگانه به آن سپرده شد و میرزا رضا قلی‌خان نوایی منشی‌الممالک متصدی امور خارجه گردید.

وجود سفرنامه ابوالحسن‌خان شیرازی معروف به ایلچی کبیر و برخی گزارش‌ها و وسایل موجود در آرشیو وزارت امور خارجه بیانگر آن است که از زمان فتحعلی‌شاه و عبدالوهاب نشاط، کار گردآوری اسناد روابط خارجی با نظم و ترتیب بیشتری انجام پذیرفته و در دوره‌های بعد، این نظم رویّه مشخصی یافته است؛ به طوری که از آن زمان تاکنون مجموعاً حدود سی میلیون برگ سند در آرشیو وزارت امور خارجه جمع‌آوری شده است. از اسناد قدیمی نیز حدود 900 حلقه میکروفیلم شامل 1,200,000 سند تهیه شده و از این مجموعه تاکنون 26 عنوان کتاب چاپ و منتشر گردیده است.

حدود 500 جلد کتاب خطی و چاپی نفیس و مجموعه دستنویس شامل اصل مکاتبات، سفرنامه‌ها، سواد مکاتبات، رسایل، و گزارش‌ها در وزارت امور خارجه نگهداری می‌شود که بعضی از آنها منحصر به فرد است. این آرشیو از مجهزترین آرشیوهای کشور است و دارای بخش‌های رایانه و میکروفیلم و دستگاه ضدعفونی و مرمت اسناد است و نیز به دستگاه‌های بازخوان، چاپگر، و پویشگر (اسکنر) مجهز است