اقلام سته "خطوط 6 گانه"

اقلام سته از سده چهارم قمری از دو خط کوفی و نسخ کهن به وجود امدند و شامل خطوط ذیل می باشند:

1. خط ثلث:که برای تعلیم خط بیشتر از آن استفاده می کردند.
2. خط نسخ: که معمولا برای قرآن، حدیث و تفاسیر از این خط استفاده می شود.
3. خط محقق: برای سرودن قصاید و اشعار به کار می رود.
4. خط ریحان:این خط تابع خط محقق است و شبیه به آن که برای کتابت مصاحف و ادعیه به کار برده شده است .
5. خط توقیع: برای تحریر فرامین به کار برده می شده است .
6. خط رقاُ: تاج توقیع بوده و برای مکاتبات و مراسلات دیوانی به کار برده می شده است .

خط تعلیق به این 6 قلم می توانستند اضافه کنند که خط دیوانی است .

کاتبان را 7 خط باشد به طرز مختلف                  ثلث و ریحان و محقق و نسخ و توقیع و رقا

بعد از آن تعلیق آن خط است کش                       اهل عجم از خط توقیع استنباط کردند اختراع

نستعلیق ، شکسته ، شکسته نستعلیق و کوفی را اگر به این موارد اضافه نمائیم آن ها خطوط مشهور عنوان می گیرند .

خطوط : خط تعلیق و دیوانی و ایغوری و خوانا و چشم صوری، امساک و شجری و شعله ای ، عریضه ، قصص ...انواع مختلف دیگر خطوط هستند.

علل اهمیت اسناد تاریخی۱ / انواع سند

اسناد تاریخی و آرشیوی دارای اطلاعات متنوع تاریخی هستند.

تنوعات اطلاعات تاریخی در اسناد آرشیوی:

علم سند شناسی، تاریخ و ادبیات به ما کمک می کند تا تنوع اطلاعاتی را از یک سند دریابیم.

۱.مهمترین منبع که اطلاعات کامل درباره یک موضوع و جریان به ما می دهد خود سند است .

۲.مهمترین منبعی که مقاله نویسی و تهیه اسناد مالی و قضائی دردوران گذشته به چه صورت بوده است و ترتیب نگارش آنها چگونه بوده است.

۳.پی بردن به چگونگی وضعیت مالی ، اقتصادی دولت –ملت ، طبقات گوناگون ، کیفیت معیشتی مردم ، رفاه ، داد و ستد آنان

۴. طرز رفتار کارکنان و ماموران دولتی با مردم

۵.مسائل گوناگون اجتماعی ، عام المنفعه ، مشارکت درامورخیریه ، نذورات و چگونگی پرداخت آنهاو ...

۶.روشن شدن نکات و مسائل جغرافیائی واقلیم شناسی، اعم از دولت و مردم ، دلبستگی مردم و دولت به مسائل جغرافیائی مرزی، تغییر اسامی، دارالعباد--------یزد، دارالارشاد و اردبیل ، دارالعلم شیراز، دارالسلطنه تبریز

۷.کشف خلقیات ؛ آداب ورسوم و چگونگی تحولات فکری مردم

۸.بررسی مهرها و توقیعات ، امضاء ها و توشیح ها و ...

۹. تکامل و تطور خط در فارسی.

۱۰. تحولات هنری

علل اهمیت اسناد تاریخی، حفظ هویت ملی و تاریخی ما ایرانیان است .

انواع سند:

۱. سلطانیات: فرامین شاهان و شاهزادگان، رقم های شاهزادگان.

۲.دیوانیات: اسنادی که درنظام اداری، دیوانسالاری، ما تولید می گشت دروزارتخانه ها، دربار و ...

۳. اخوانیات:نامه ها و مکاتبات دوستانه رجال تاریخی، در نامه های شخصی

۴.اسناد مالی (اوراق سندی) وقضائی (وقف نامه ها، مقاله ها ، نذرنامه ها ، حبس نامه ها و وصیت نامه ها  

----------------------------------- 

۱.برگرفته از دوره آموزشی سند شناسی(آرشیو ملی) 

تقسیمات اسناد به لحاظ منشا

اسناد بطور کلی از لحاظ منشا به دو دسته دولتی و غیر دولتی تقسیم می شوند.

اسناد دولتی: به هر نوع مدرکی که در راستای انجام وظایف اداری به دلیل قانونی ، حقوقی، مالی و اداری در سازمانهای دولتی ایجاد و یا رسما دریافت می گردند سند دولتی می گویند .

اسناد غیر دولتی : به هر نوع مدرکی که سازمانهای غیر دولتی و یا اشخاص در راستای انجام اهداف و وظایف و علایق خود به دلیل قانونی ، حقوقی، مالی و اداری و یا حتی دلایل شخصی ایجاد و یا دریافت می کنند اسناد غیر دولتی می گویند .

 اسناد غیر دولتی شخصی اسنادی هستند که شامل دست نوشته ها ، نامه ها ، وصایا ، پیش نویس ها و. .. می شوند.

تقسیم اسناد برحسب ماهیت

اسناد برحسب ماهیتی که دارند به انواع زیر تقسیم می گردند:

1-     اسناد متنی

2-     اسناد غیر متنی

اسناد متنی ، مدارک مکتوبی هستند که در هر سازمان دولتی و یا غیر دولتی به روش سنتی و یا الکترونیکی تولید و یا رسما دریافت می شوند. اسناد متنی شامل کلیه نامه های اداری ، گزارشات، صورت جلسات، پیش نویسها، نسخه های اضافی، درخواستها و ... که در راستای انجام وظایف اداری نوشته می شوند ، خواهد بود.

اسناد غیر متنی ، مدارک غیر مکتوبی است که در هر سازمان دولتی و غیر دولتی در راستای انجام اهداف و وظایف اداری آنها به روش سنتی و یا الکترونیکی تولید و یا رسما دریافت می گردند و شامل کلیه عکس ها ، نقشه ها ، نقشه معماریها و طراحی ها، نوارهای صوتی، تصویری، ویدئو، کلیپ، وب سایت، پست الکترونیکی، صفحه گستر، ویدئو کنفرانس، تله کنفرانس، تلفن گرام، اینترانت و .... است.