انواع قطع کتاب و انواع کاغذ ها

لازم دانستم با توجه به این که فهرستنویسم و کار فیپای کتب بر عهده دارم اطلاعاتی از قطع کتابها و همچنین با توجه به علاقه‌ام به کار مرمت و بازسازی انواع کاغذ را در اینجا بنگارم و البته توضیح انواع کاغذها باشد برای روزهای آینده؛

کتاب‌ها نیز در نسخه‌شناسی مخطوطات از نکات قابل توجه است؛ زیرا اندازه‌ی قطع کتاب در تاریخ نسخه‌پردازی سنتی در تغییر و تحول بوده و پسندهای هنری و نیز مواضع عدیده‌‌ی استفاده از کتاب،سبب پیدایش اندازه ها و قطع‌های گونه گون شده،اندازه قطع در تمدن ایرانی اسلامی بسیار متنوع بوده، ولی مهم‌ترین و معمول‌ترین اندازه‌های قطع‌ها کتاب عبارتند از :

تبدیل سال قمری به شمسی(۶)

 جهت تبدیل سال قمری به شمسی به روش زیر عمل میکنیم:

هجری قمری=

                      سال هجری قمری *۳۳

                         --------------- 

                                 ۳۲

روش تبدیل هجری شمسی به هجری قمری(۵)

برای تبدیل تقریبی سال هجری شمسی به هجری قمری به شیوه‌ی زیر عمل میکنیم(غلامحسین‌زاده۷۹:۱۱۴):

هجری شمسی=

                     ۳۲*هجری قمری

                     -----------------  

                          ۳۳

روش تبدیل سال میلادی به هجری قمری(۴)

- برای تبدیل تقریبی سال میلادی به هجری قمری و برعکس به روش زیر عمل می شود:

۳۳*(۶۲۲- میلادی)

---------------------------  =  هجری قمری  

                ۳۲

میلادی= 

۳۲*سال هجری قمری

------------------- -----          + ۶۲۲

               ۳۳

روش تبدیل سال میلادی به شمسی(۳)

اگر تاریخ میلادی بین اول ژانویه تا بیستم مارس باشد عدد۶۲۲را از سال میلادی کسر میکنیم تا سال شمسی به دست آیدو و اگر تاریخ میلادی بین ۲۱ مارس تا ۳۱ دسامبر باشد عدد ۶۲۱ را از سال میلادی کم میکنیم تا سال شمسی به دست آید(ذوالفقاری ۱۳۸۷:۱۰۶)

ارجاع به آثار مشهور با چندین تصحیح و چاپ،ارجاع به چارت و نقشه، ارجاع به مقاله(۲)

- در آثار مشهوری که چندین تصحیح و چاپ دارند؛ ذکر نام مصحح و محل چاپ آن ضروری است(شاهنامه،چاپ مسکو،جلد۳۱۵/۵،(حافظ قزوینی،۲۷)

در صورتی که در یک مقاله و کتاب فقط از یک چاپ یا تصحیح اثری مشهور استفاده کنیم،ذکر چاپ و تصحیح لازم نیست.

- درارجاع به پست الکترونیک: نام خانوادگی،نام فرستنده‌ی نامه<نشانی پستت الکترونیکی فرستنده>،موضوع یا عنوان نامه، ذکر عبارت..نامه‌ی الکترونیک فرستاده شده ،درفارسی و personal Email to درانگلیسی،نام و نام خانوادگی گیرنده ی نامه،<نشانی پست الکترونیک گیرنده>،تاریخ ارسال نامه شامل روز،ماه ، سال(ذوالفقاری،۱۳۸۷،۱۴۴)

- در ارجاع به جدول،نقشه و چارت،نمودار و عکس،اشاره به شماره،ردیف،ستون آن ضروری است(ذوالفقاری۱۳۸۷،۱۲۸)

- برای ارجاع درون متنی به مطلبی از یک مقاله‌ی دارای یک نویسنده،از یک مجله،در درون پرانتز مطالب زیر نوشته شود:

نام خانوادگی نویسنده مقاله،سال نشر:صفحه(ذوالفقاری۱۳۸۷:۲۸۵ با اندکی تصرف)

آفستAFSET- اصطلاحی در حوزه پژوهش(۱)

در انگلیسی(AFSET )،طریقه‌ی چاپ کردن،با ماشین رتاتیوROTATIUE به وسیله‌ی یک غلطک کایوچویی که از روی بخش‌های رویین،مرکبی عبور می‌کند و بدین ترتیب مرکب به کاغذ منتقل می‌شود؛افست(معین)،نوعی چاپ توسط ماشین مخصوص چاپ کردن کتاب و تصاویر و نقشه‌های رنگین که سرعت آن به خصوص برای چاپ کتاب بیشتر از چاپ با حروف سربی است(ف عمید) 

اقلام سته "خطوط 6 گانه"

اقلام سته از سده چهارم قمری از دو خط کوفی و نسخ کهن به وجود امدند و شامل خطوط ذیل می باشند:

1. خط ثلث:که برای تعلیم خط بیشتر از آن استفاده می کردند.
2. خط نسخ: که معمولا برای قرآن، حدیث و تفاسیر از این خط استفاده می شود.
3. خط محقق: برای سرودن قصاید و اشعار به کار می رود.
4. خط ریحان:این خط تابع خط محقق است و شبیه به آن که برای کتابت مصاحف و ادعیه به کار برده شده است .
5. خط توقیع: برای تحریر فرامین به کار برده می شده است .
6. خط رقاُ: تاج توقیع بوده و برای مکاتبات و مراسلات دیوانی به کار برده می شده است .

خط تعلیق به این 6 قلم می توانستند اضافه کنند که خط دیوانی است .

کاتبان را 7 خط باشد به طرز مختلف                  ثلث و ریحان و محقق و نسخ و توقیع و رقا

بعد از آن تعلیق آن خط است کش                       اهل عجم از خط توقیع استنباط کردند اختراع

نستعلیق ، شکسته ، شکسته نستعلیق و کوفی را اگر به این موارد اضافه نمائیم آن ها خطوط مشهور عنوان می گیرند .

خطوط : خط تعلیق و دیوانی و ایغوری و خوانا و چشم صوری، امساک و شجری و شعله ای ، عریضه ، قصص ...انواع مختلف دیگر خطوط هستند.

مفرقه الخط

کاربرد مفرقه الخط بر دو اصل استوار می باشد:

1. تشخیص خطوط شاگردان از اساتید.
2. تشخیص خطوط رجال تاریخی که نیازمند بسامد شناسی است .

مستند سازی

مستند سازی

تجزیه و تحلیل موضوعی محتوای مدرک و تعیین و انتخاب مشخصات و خصوصیات آن به نحوی که بازشناسی و بازیابی آنرا میسر سازد این عمل زمانی امکانپذیر است که :

1.مدارک رده بندی و نمایه سازی شده باشند.

حاصل رده بندی و نمایه سازی به نحوی ذخیره و نگهداری شده باشند.

عمل جستجو و تصمیم گیری در ذخیره انجام بگیرد ( بازسازی سند و بازسازی مدارک ، سند یابی ، مدرک یابی است .

همانگونه که زبان ، اندیشه انسان را آشکار می سازد خط هم زبان را از بعد زمانی بصورت مکانی و کتبی تبدیل می نماید. خط همیشه از تقدس و ارزش خاصی برخوردار بوده است و خطی که فاقد نقطه است بی اعجام عنوان می گیرد .