زحمت شرق شناسان اروپایی در خواندن خطوط درهم فارسی کُتُب قدیمی

- خاطره ای ازکتاب[1] خاطرات ایام تحصیل دکتر محمدحسن گنجی در زمان سفر ایشان به کپنهاک(دانمارک)

- موضوع:زحمت شرق شناسان اروپایی در خواندن خطوط درهم فارسی کُتُب قدیمی

از وقایع ..سفر کپنهاک که به خاطر دارم[۱۳۱۶ش] دیداری است که از آرتور کریستین مورخ معروف تاریخ ساسانیان و اشکانیان در خانه اش به عمل آوردم. او وهمسرش که سنی از آنها گذشته بود در آپارتمان کوچکی! که در و دیوار و حتی پله های آن از کتاب پوشیده شده بود،زندگی می کردند و همین که شنید من کتابهای او را در تحصیل در دارالمعلمین عالی خوانده ام،خیلی خوشحال شد و مرا به رسم ایرانی که با آن خو گرفته بود،برای صرف ناهار نگاه داشت و همسرش با آماده کردن انواع ساندویچ‌ها از من پذیرایی کرد. ضمنا برای او کتاب چاپی جدیدی از دیوان سعدی آورده بودند که پشت جلد آن بیت معروف سعدی را با خط طغرای درهمی به صورت یک لوزی هندسی در آورده بودند. کریستین سن کتاب را به من داد و گفت: چند روز است سعی می کند آن را بخواند و از او ساخته نیست. از من خواست که آن را برایش بخوانم.من تا چشمم به گل و گلستان و طبق و ورق افتاد به او گفتم که آن نقش صورتی از بیت معروف سعدی است که:

به چه کار آیدت ز گل طبقی              از گلستان من ببر ورقی

گفت: من نمیدانم چرا این شعر را ساده و خوانا ننوشته‌اند و من آن روز فهمیدم که بسیاری از شرق‌شناسان اروپایی با چه زحمتی توانسته‌اند خطوط درهم فارسی را در کتابهای قدیمی بخوانند و چه بسا اشتباهاتی هم کرده‌اند...

---

[1] - خاطراتی از شادروان پروفسور محمدحسن گنجی(تولد۱۲۹۱وفات ۱۳۹۱ش)،از کتاب: مرد جهانی از بیرجند(خاطرات ایام تحصیل)،ص۱۰۲ – حاصل تحصیل و ۷۰ سال خدمتش را به وطن دربهمن‌ماه سال ۱۳۸۸ش به رشته تحریر در آورد تا چراغی فرا راه جوانان این مرز و بوم قرار دهد و آنان را در نیل به مدارجی والا و شایسته راهنمایی کند. با توجه به آشنایی  این‌جانب با ایشان در طی ده سال زندگی در تهران باید عرض کنم فلسفه زندگی وی با توجه به ناملایمات که دیده بود در عشق به همنوع و دید مثبت او در زندگی بود. در واقع وی علاوه بر معلم جغرافیا معلم اخلاق هم بود خدایش بیامرزد.