این واژه دارای ۲ مترادف است : ۱. افرادنامه ۲. تسهیم نامه
یکی از اسباب شرکت و مشارکت است ،مالی است که از طریق ارث منتقل می گردد از این دوره مباحث فقهی تقسیم را ذیل شراکت آورده اند این سند اعلب مانند یک نقشه بسیار دقیق و قطع کوچک اطلاعاتی را ارائه می دهد . پس عنصر اصلی تقسیم نامچه :
۱. شراکت ۲. وراثت می باشد.
این سند اغلب همانند یک نقشه بسیار دقیق و قطع کوچک اطلاعاتی را ارایه می دهد.
هر سندی که مبتنی بر ارکان خرید و فروش باشند را گویند.
مبایعه نامه بر ۲ قسم است :
۱مبایعه نامه قطعی
۲مبایعه نامه شرطی
فروش نامه ها همان مبایعه نامه ها هستند . سند فروش ، بیع نامه، سند مبایعه، قطعی، مقاله ابتیاعی و قباله مالکیت که همگی از مترادفات مبایعه نامه است .
ساختار مبایعه نامه:
1. تحمیدیه: هو المالک بالاستحقاق
2. خطبه
3. شروع متن و محل وقوع عقد و معامله
4. مشخصات بایع
5. شرائط تحقق عقد
6. عبارت صحیح درمبایعه .اظهار صیغه به گونه کتبی.
7. مشخصات مشتری
8. مبیع: مورد معامله قرارگرفته شده
9. ثمن
10. قبض و اقباض: عبارت وقوع عقد دال بر ایجاد و قبول
11. تاریخ تحریر
طلاق از جمله ایقاعات می باشد . یکی از طرفین ازدواج می توان پیوند را قطع نماید این واژه در لغت دو معانی گره گشودن،رها گشتن و..طلاق در شرع برای برطرف کردن قید نکاح است در طلاقنامه ما تحمیدیه نداریم.
ساختار طلاق نامه:
1. شروع متن
2. مشخصات کامل زوج
3. نام مطلقه
4. اظهار صیغه طلاق
5. شرائط ضمن عقد طلاق
6. تاریخ تحریر
اسناد شرعی اسنادی هستند که نوعی عقد یا ایقاعات در آنها وجود دارد مانند اجاره نامه ها وصیت نامه ها، نذرنامه ها، وقف نامه ها، اقرارنامه ها، شهادت نامه ها، مصالحه نامه ها و... در اسناد شرعی عنصری سند شناسی به نام سجلات وحودد ارد نوعی نسخ هماهنگی داریم و سواد نویسی – تمامی اسناد شرعی ساختار سند شناسی مشخصی دارند مقدمه فهرست نویسی ، سند شناسی است .
نمونه هائی از اسناد شرعی:
*صداق نامه: نوعی سند مکتوبی است که حاوی ارکان ازدواج باشد. قسمتهای گوناگون صداق نامه به شرح ذیل می باشد:
۱. عناوین صداق نامه: قباله نکاحیه، قباله مناکحه، نکاح نامه، عقد نامه ، عقد نامچه، عقدنامه ازدواج ، مهرنامه ، سند ازدواج ، قباله زناشوئی که تمامی اینا مترادفات صداق نامه است .
۲. ساختار صداق نامه:
که ممکن است تمامی مواد بالا را در بربگیرد اما اصطلاحات کاربردی آنها متفاوت است .
۳. تحمیدیه: هوالمولف بین القلوب
۴. دیباچه: مشخصات کامل زوج همراه با توصیفات ادبی. مشخصاتی کامل زوجه همراه با توضیحات و شرائط لازم برای ازدواج
۵. صداق: میزان مهریه تعیین و مشخص گردیده
۶. اظهار صیغه نکاح دائم
۷. تاریخ تحریر
سندی است دیوانی و مالی . این سند از ۴ قسمت مشخص تشکیل شده است که از جمله اسناد مالی و ملاک داد و ستدهای پولی بوده و به حواله ای گفته می شد که جهت وصول مبلغی از در امد مفرد مربوط به دولت و حکومت و به عهد منبعی مشقص و یا شخصی معین صادر می گردید.
ترکیبات سند برات:
۱.صدور حساب ؛ ام الحساب؛ که در این بخش موضوع برات مشخص می گردد که این موضوع شامل مواجب.مستمری. مقرری. الواصل. تکلیف. وظیفه است . حدود۴۹ عنوان و موضوع برات وجود دارد.
۲.تاریخ برات : که با فاصله ای مشخص پس از صدور حساب می آید. تاریخ سال فقط ذکر می گردد آنهم تنها به سال ترکی .
۱.مبلغ برات : که با خط سیاق نوشته می شده و بصورت حروفی هم نوشته می شد و بعد نصف آن را نیز می نوشتند که کسی نتواند آن را تغییری دهد یا دستی در آن ببرد.
۲.منبع و محل پرداخت برات: کمی پایین تر از مبلغ، نام شخص یا منبعی که مبلغ برات به وسیله او یا ابواب جمعی او بایستی پرداخت شود و با ذکر تاریخ صدور برات و باز این قسمت را مهر می کردند.
القابی هستند با عناوینی احترام آمیز. برای عالیترین صاحب منصبان حکومتی درزمان صفویان.
درزمان قاجار عناوینی احترام آمیز برای مناصب نسبتا پایین کشوری و لشکری.
یوز باشی:
فرمانده ۱۰۰ نفر از غلامان دربار را یوزباشی می گفتند.
امیر تومان:
فرمانده ۱۰۰۰۰ نفر از سپاهیان و غلامان را گویند.
امیر نیم تومان:
فرمانده ۵۰۰۰نفر از غلامان و سپاهیان را گویند.
پروفسور سمیعی :یکی از مطالب مهم این است که مغزمان را مغشوش نکنیم. دنیای امروزه شاید باعث شود حجم زیادی از اطلاعات در آن واحد وارد مغز شود اما باید بسیار مراقب بود که مسائل مختلف را وارد مغز نکنیم چرا که این کار کیفیت ارتباط سلولهای مغز را دچار اختلال میکند. به تمام افراد و به ویژه به جوانها توصیه میکنم ابتدا یک کار را به انتها برسانند و بعد به سراغ مطالب دیگر بروند چرا که در غیر اینصورت رفته رفته عملکرد مغز کاهش مییابد.
در اصطلاح دیوانی ورقه ای را که به اندازه نصف قطع خشتی و باریکتر بوده و منشیان و مستوفیان دیوان سواد فرمانهاو احکام و همچنین جمع و خرج دولت و ایالات و ولایات و یاخرج خاصی را بروی آن نوشته و آنها را روی مهم دسته می کردند که به آن فرد، فرد حساب و جمع آنها را افراد محاسبات می گفتند دراصل مجموع فرامین و احکام یکسان را بین دو تخته چوبی می بستند و کناری نگهداری می نمودند این نوع اصطلاح در طول دوره تاریخ اسلامی متداول بوده است .
سندی است که در خصوص تاریخ شفاهی در لغت به معنای رویاروسخن گفتن ولی در تداول دیوانی قرن 5 دستورخطائی بوده که پادشاه درباره امری مهم خودزبانی با شخصی از معتمدان خویش می گفتند و آن مطالب را بر کاغذی می نوشتند و بدست آن رسول می سپردند و یا مطالب مکتوب را برای آن شخص مورد نظر می فرستادند. اگر در سندی عبارت ذیل موجود باشد، هو الشافهه العلیه العالیه؛ در ظهریه یا حاشیه سند این سند مربوط به زمان صفویه است .
فضای تاریخی سند مربوط به زمان غزنویان بوده است . نوعی مکتوب (نامه) که طی آن اختیارات وسیعی به فردی داده می شد برای انجام ماموریتهای خاص و بسیار مهم.