وبلاگ گروهی آرشیویست‌های ایران

مفاهیم، قوانین، استانداردها، سمینارها و اخبار آرشیوی

وبلاگ گروهی آرشیویست‌های ایران

مفاهیم، قوانین، استانداردها، سمینارها و اخبار آرشیوی

روز اسناد ملی

روز سه شنبه 30 شهریور 1389، دبیر محترم شورای فرهنگ عمومی کشور اعلام کرد که چون برخی مناسبتها همچون روز اسناد ملی موضوعیت خود را از دست داده­ است یا متولی ندارد، از تقویم رسمی کشور برای سال آتی حذف خواهد شد. راستش شاید خیلی عجیب نباشد که در جامعه افرادی با آرشیو ملی و اسناد ملی سروکار نداشته باشند و غریبه با اهداف و وظایف این سازمان باشند ولی از ایشان که ظاهرا آشنایی هم با کتابخانه ها دارند کمی عجیب است. نمیدانم به زعم ایشان و همکاران محترمنشان روز اسناد ملی موضوعیتش را از دست داده یا متولی ندارد؟

نخست باید به این نکته اشاره کرد که سالهاست به مناسبت روز اسناد ملی» مراسمی به همت سازمان برگزار می شود. مراسمی که محدود به سازمان نبوده است. برای نمونه انتشار تمبر روز اسناد ملی گستره کشوری داشت. برگزاری نمایشگاه اسناد در تهران و سایر مراکز استانی در این روز یکی دیگر از مراسم روز اسناد ملی بوده است. در این شمار باید از انتشار مصاحبه های مسولان و کارشناسان سازمانی در روزنامه های کثیر الانتشار و مصاحبه های برنامه های زنده تلویزیونی یاد کرد. مراسم محدود تری نیز در سالهای گذشته برپا شده است از جمله برگزاری مراسم روز اسناد ملی در سازمان. مراسمی که طی آن معمولا از کارشناسان زبده سازمان و نیز کارشناسان غفعال در حوزه های مدیریت اسناد در دستگاههای دولتی تقدیر شده است.

از دو سال پیش هم که به مناسبت این روز - همایش آرشیوی با گستره ملی در سازمان برگزار می شود. اگر بخواهم فهرست دقیق فعالیتها را ارائه کنم  از حوصله خوانندگان خارج است. پس روز اسناد ملی هم متولی دارد و هم متولی پیگیر و علاقمند دارد و هم دوستدارانی دارد که به برگزاری هر چه بهتر مراسم این روز کمک میکنند.

اما تا آنجا که می دانیم نه تنها برخی از کشورهای دنیا روزی را به عنوان روز یا هفته آرشیو ملی و یا  اسناد ملی در تقویم کشور خود گنجانده اند که شورای جهانی آرشیو نیز روزی را به عنوان روز جهانی آرشیو در تقویم یونسکو ثبت کرده است. این روز  به دلیل تاکید و نمایاندن قدر و اهمیت نگهداری اسناد آرشیوی به عنوان میراث حافظة ملی جوامع؛ توسعة آگاهی عمومی دربارة اسناد و مدارک آرشیوی؛ تشویق مردمی که تاکنون به آرشیو نرفته‌اند برای استفاده از منابع آرشیوی و مراجعه به آرشیوها؛ و نمایاندن این نکته به دولتمردان که حفظ و نگهداری مؤثر اسناد به عنوان ابزاری قدرتمند پیش نیاز دولتمندی خوب و شفاف و ادارة امور مملکتی، شورای جهانی آرشیو (ایکا) در نشست عمومی سالانة ایکا (سیترا 2007، کبک کانادا)، روز نهم ژوئن / 20 خرداد را به عنوان روز جهانی آرشیو برگزیدند و آن را در تقویم یونسکو ثبت کرد. ایکا بر آن بود تا با اختصاص این روز که فرصتی را برای بالا بردن سطح آگاهی عمومی دربارة آرشیو، وظایف و اهمیت آن، در رسانه‌های عمومی کشورها فراهم آورده است، از ضعف عمدة آرشیوها در سطح جهانی که ناشی از بی‌اطلاعی و دست کم، کم اطلاعی عمومی نسبت به آرشیو و اهمیت آن است بکاهد. به دلیل این ضعف عمده بود که از سالها پیش کشورهایی برای روشن ساختن اهمیت و نقش اسناد در پژوهشهای دانشگاهی و تصمیم‌گیریهای حکومتی و دولتی و نیز اهمیت معنوی مجموعه‌هایشان به مثابة شناسنامة ملتها، روزی را در تقویمهای خود به عنوان روز آرشیو ملی، روز ملی آرشیو و یا روز اسناد ملی برگزیدند. در چند کشور نیز هفته‌ای برای نمایاندن این اهمیت اختصاص یافته است. شورای جهانی آرشیو کوشید با این عمل، کشورهایی که روزی را به عنوان روز ملی آرشیو در تقویم کشورشان ندارند، وسیله‌ای قدرتمند برای برگزاری مراسم روز جهانی آرشیو در دست داشته باشند. در کشورهایی هم مانند ایران، تونس و روسیه که چنین روزی وجود دارد، روز جهانی آرشیو فرصت دیگری را برای تأکید دیگرباره بر اهمیت آرشیو، در اختیار آرشیویست‌ها قرار داده است.